Welkom bij Gewoon FM

Een internationaal team van wetenschappers is erin geslaagd een ongeopende brief uit de zeventiende eeuw te lezen met behulp van scantechnologie. De brief werd gevonden in een koffer van een Haagse postmeester uit die tijd; hij kwam nooit bij de ontvanger aan. Het onderzoek wordt vandaag gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications. Wetenschappers van de universiteiten van Groningen en Leiden leidden het onderzoek. Ze kregen daarbij hulp van collega's van onder meer Oxford en Yale. De onderzoekers zijn dolblij met de bevindingen. Een van hen is Rebekah Ahrendt van de Universiteit van Utrecht, die het poststuk jaren geleden op het spoor kwam. "Toen we vijf jaar geleden begonnen, hadden we geen idee of het zou lukken." De vondst bleek een uitgelezen kans om met speciale technieken te kijken of de brief ongeopend gelezen zou kunnen worden. Ahrendt: "Ik wilde de brief graag lezen, maar zonder deze kapot te maken." De post handmatig openen zou de brief - een waardevol historisch item - waarschijnlijk beschadigen. Zodoende werd een technologische 'operatie' op touw gezet. Uit scans bleek dat de brief op 31 juli 1697 is verstuurd door Jacques Sennacques aan zijn neef Pierre Le Pers, een Franse koopman in Den Haag. Sennacques vroeg zijn neef om een gewaarmerkt afschrift van een overlijdensbericht van ene Daniel Le Pers. Ook informeerde hij naar de gezondheid van Pierre. Het poststuk was niet de enige in z'n soort. De brief zat in een koffer met nog zo'n 3000 andere niet-bezorgde stukken. Een stuk of 600 waren niet opengemaakt. Ze werden tussen 1689 en 1706 verstuurd en hadden als bestemming Den Haag, maar bereikten hun ontvanger niet. Bijvoorbeeld omdat die was overleden, verhuisd of niet kon betalen voor ontvangst. De brieven werden geschreven in allerlei talen, van Nederlands en Engels tot Frans, Latijn en Spaans. Ze waren afkomstig van mensen uit alle lagen van de bevolking; van kooplieden, artsen en spionnen tot migranten en muzikanten. Ahrendt: "De collectie is belangrijk omdat deze ons wat vertelt over het dagelijks leven van gewone mensen in die tijd. Het waren geen brieven van de elite." De brieven zaten niet 'verpakt' in een envelop; die uitvinding volgde pas in de negentiende eeuw. "Het papier was in die tijd zijn eigen envelop. Mensen bedachten allerlei manieren om het papier te vouwen", zegt Ahrendt. Dat had alles te maken met de inhoud: als de brief gevoelige informatie bevatte, probeerden afzenders de post goed te verzegelen zodat deze niet stiekem kon worden gelezen. Om de post op te vouwen en te verzegelen, bestonden dus talloze manieren: letterlocking genoemd. Het vouwen was even persoonlijk als een handtekening van de afzender. Om de stukken intact te laten, werd een selectie van ongeveer twintig ongeopende brieven door de Queen Mary University in Londen ingescand met behulp van röntgen-microtomografie, een geavanceerde scantechnologie. De methode wordt doorgaans gebruikt om bijvoorbeeld botten en tanden te analyseren. Met behulp van de scans konden de stukken digitaal worden ingezien. Dat kwam door de ijzerdeeltjes in de inkt, die de scanapparaten kunnen oppikken. Duizenden scans maakten zo de pixels (de letters) op het papier zichtbaar. Die scans leverden uiteindelijk 3D-beelden van de brieven op. Niet alle post bleek even geschikt voor de scanapparatuur en leverde duidelijke scans op. Uiteindelijk werd één brief verder geanalyseerd door de onderzoekers. Het poststuk geschreven in oud-Frans werd geselecteerd door Ahrendt en haar collega David van der Linden van de Rijksuniversiteit Groningen, die de taal beiden machtig zijn. De ene overgebleven brief werd vervolgens op de computer geopend door een computergestuurd algoritme. Het algoritme analyseerde de scans en de manier waarop het papier gevouwen was. Vervolgens kon het papier digitaal worden 'ontvouwd'. Dat leverde de onderzoekers een duidelijk 2D-beeld van de post op. Het team had vier jaar nodig om het algoritme te ontwikkelen. 'Het leek op een verkeerd gelegde puzzel' "Het algoritme plakte de gelezen pixels aan elkaar als een leesbaar A4'tje", legt Van der Linden uit. "Maar het A4'tje leek op een verkeerd gelegde puzzel", voegt hij toe. "Alle tekst stond door elkaar." Ahrendt en Van der Linden zetten uiteindelijk de tekst in de logische volgorde. Wetenschappers uit allerlei vakgebieden werkten mee aan het project, zoals conservatoren en computerwetenschappers. De samenwerking is volgens de betrokken wetenschappers uniek, maar dat geldt ook voor de resultaten. "Dit was nog nooit eerder gelukt", zegt Van der Linden. "We hopen het algoritme in de toekomst zo te kunnen aanpassen, dat we hiermee ook andere brieven digitaal kunnen ontvouwen."

Demissionair minister Kaag voor Buitenlandse Handel heeft een digitale handelsmissie naar Qatar uitgesteld. Het land ligt onder vuur vanwege de slechte behandeling van arbeidsmigranten die de stadions voor het WK voetbal van volgend jaar bouwen, evenals andere infrastructuur. The Guardian sprak overheidsbronnen in vijf Aziatische landen waar de migranten vandaan komen en schreef vorige week dat er meer dan 6500 arbeidsmigranten om het leven zijn gekomen bij werkzaamheden. Het gaat om mensen uit India, Pakistan, Nepal, Bangladesh en Sri Lanka. De Tweede Kamer vindt daarom dat er geen afvaardiging van de regering naar het voetbaltoernooi moet gaan volgend jaar. Het demissionaire kabinet gaat nu eerst in gesprek met Qatar over de nieuwe sterftecijfers. Een nieuwe datum voor de handelsmissie is er nog niet. Extreme hitte De economische missie zou van 22 maart tot 1 april duren en over de water-, energie- en voedselsector gaan. Ook Oman en de Verenigde Arabische Emiraten zouden via digitale kanalen worden 'bezocht', dat gaat wel gewoon door. Qatar kreeg het WK in 2010 toegewezen en sinds die tijd wordt er in hoog tempo gebouwd. Het land ligt al langer onder vuur, omdat mensen vaak in extreme hitte en onder erbarmelijke omstandigheden moeten werken. Ook moeten de veelal buitenlandse arbeiders vaak maanden wachten op hun salaris. Qatar stelt dat in veel gevallen arbeiders een natuurlijke dood zijn gestorven, als gevolg van bijvoorbeeld hartfalen. Maar volgens The Guardian is daar vaak geen sprake van, of is dat in ieder geval niet vastgesteld. Op de meeste lichamen wordt geen autopsie verricht.

Prinses Alexia vervolgt na de zomervakantie haar middelbareschooltijd aan het United World College of the Atlantic in Llantwit Major in Wales. Haar vader, koning Willem-Alexander, zat op dezelfde school. Op de internationale kostschool zitten zo'n 350 leerlingen uit tientallen landen. Alexia's leeftijdgenoot, kroonprinses Leonor van Spanje, zit eveneens op de school. Elisabeth, de kroonprinses van België, behaalde vorig jaar haar diploma. De Rijksvoorlichtingsdienst meldt dat Alexia daar opgaat voor haar Internationaal Baccalaureaat. Dat is een diploma dat je krijgt aan het einde van het zevende jaar op een Europese School. Dat diploma is erkend in heel Europa. Nu zit de 15-jarige prinses nog in de vierde klas van het Christelijk Gymnasium Sorghvliet in Den Haag. Creativiteit "Het is altijd een publiek geheim geweest dat Willem-Alexander naar die school gestuurd werd omdat hij niet lekker in zijn vel zat", zegt koninklijk huisverslaggever Kysia Hekster. Hij zat van 1983 tot 1985 op de kostschool. "Waarom Alexia naar deze school gaat, is niet bekend." Het schoolconcept bestaat uit het bijbrengen van maatschappelijke en sociale verantwoordelijkheid. Diversiteit is een belangrijk onderdeel. De school besteedt daarnaast veel aandacht aan creativiteit in buitenschoolse uren. "Dat komt mooi uit voor Alexia, want ze speelt gitaar", zegt Hekster.

In een achtertuin in 's-Heerenberg zijn de stoffelijke resten gevonden van een baby. De politie vond het lichaampje maandagmiddag na een tip. Hoelang het kindje daar al lag en hoe het om het leven is gekomen, is nog onduidelijk. Het is ook niet duidelijk of de bewoners van het huis tot de verdachten behoren, schrijft Omroep Gelderland. Het onderzoek van de politie loopt nog. De zoektocht in de tuin in de Gelderse stad startte maandagmiddag. De voortuin werd daarvoor afgezet met zwarte hekken en in de achtertuin werd een witte tent geplaatst. Ook gisteravond is er nog onderzoek gedaan na de vondst van de dode baby.

Onderzoekers van de TU Delft en onderzoeksinstituut TNO stellen dat schade aan woningen aan de rand van het aardbevingsgebied in Groningen en Drenthe niet het gevolg is van bodemdaling. De bodemdaling gaat volgens de onderzoekers zo geleidelijk, dat die geen invloed heeft op woningen aan de rand van het gaswinningsgebied. Deze conclusie staat haaks op eerdere onderzoeken. Het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) is verantwoordelijk voor de afhandeling van de schademeldingen en moet nu besluiten wat het gaat doen met deze informatie. Sinds deze zomer legde het IMG de afhandeling van 1400 schadezaken aan de rand van het Groningenveld en de gasopslag bij Norg stil in afwachting van dit onderzoek. Dat gebeurde nadat steeds meer extern ingehuurde experts vraagtekens hadden gezet bij de oorzaak van de schade in dit gebied. 'Niet over een nacht ijs' Het IMG gaat zich rustig beraden op de uitkomsten voordat het besluit of de ruim 1400 schademeldingen worden toegekend of niet. "We willen niet over een nacht ijs gaan", zegt een woordvoerder tegen RTV Noord. Zeker omdat er eerder wel al 700 huishoudens een schadevergoeding hebben gekregen voor schade door bodemdaling. Daar zaten ook woningen tussen aan de rand van het aardbevingsgebied. De vergoedingen werden toegekend op basis van de omgekeerde bewijslast die geldt. Dat betekent dat de NAM moet aantonen dat de schade niet is ontstaan door bodemdaling, in plaats van dat de huiseigenaar moet bewijzen dat het wel zo is. 'Uitermate teleurstellend' De conclusies van het rapport vielen burgemeester Smid van de gemeente Noordenveld rauw op zijn dak. "Het is een uitermate teleurstellende uitkomst", zegt hij tegen RTV Drenthe. Het rapport zal de komende tijd worden doorgespit door experts op het gemeentehuis en de juridisch adviseur. "We gaan intern in actie komen, maar zullen ook met de provincie en andere belanghebbende gemeenten om tafel. We moeten er alles aan doen om ervoor te zorgen dat mensen een goede schadeafhandeling krijgen." De schademelders krijgen naar verwachting voor de zomer uitsluitsel.